Ngày 27 tháng 11 năm 1895, Alfred Nobel đã kí bản di chúc cuối cùng của ông, dành phần lớn tài sản của ông cho một loạt giải thưởng, hệ thống giải thưởng Nobel. Như đã trình bày trong di chúc của Nobel, một phần của số tiền ấy là dành cho “người có khám phá hoặc phát minh quan trọng nhất trong lĩnh vực vật lí”. Chúng ta hãy tìm hiểu đôi điều về giải thưởng Nobel vật lí, tính từ 1901 đến 2008 (chưa tính đến giải thưởng năm 2009).
Số giải thưởng Nobel Vật lí
Kể từ năm 1901, tổng cộng đã có 102 giải thưởng Nobel Vật lí đã được trao. Có sáu năm không có giải thưởng Nobel Vật lí: 1916, 1931, 1934, 1940, 1941, và 1942.
Tại sao không có giải thưởng được trao trong những năm đó? Theo quy chế của Quỹ Nobel thì: “Nếu không có công trình nào được xem xét có tầm quan trọng như đã nhắc tới trong đoạn thứ nhất ở trên, thì số tiền giải thưởng sẽ được dành lại cho năm sau. Nếu như năm sau đó cũng không thể trao giải nữa, thì số tiền ấy sẽ được xung vào nguồn quỹ có hạn của Quỹ Nobel”. Trong Thế chiến thứ hai, không có giải thưởng nào được trao.
Số giải Nobel Vật lí trao riêng và trao chung
47 giải Vật lí trao cho chỉ một người.
28 giải Vật lí chia sẻ cho hai người.
27 giải Vật lí trao chung cho ba người.
Tại sao như thế. Trong quy chế của Quỹ Nobel có nói: “Một giải thưởng có thể chia đều giữa hai công trình nghiên cứu, mỗi công trình được xem xét để thưởng một giải. Nếu một công trình được trao giải được thực hiện bởi hai hoặc ba người, thì giải thưởng đó sẽ trao chung cho họ. Giải thưởng không được trao cho bất kì trường hợp nào có nhiều hơn ba người”.
Số người đã nhận giải Nobel Vật lí
Giải thưởng Nobel Vật lí đã được trao cho 184 nhà khoa học xuất sắc. Vì John Bardeen từng nhận giải thưởng hai lần, nên có 183 cá nhân từng được trao giải Nobel Vật lí, kể từ năm 1901
Nhà khoa học trẻ tuổi nhất đoạt giải
Tính cho đến nay, nhà khoa học trẻ tuổi nhất từng giành giải thưởng Nobel Vật lí là Lawrence Bragg. Khi nhận giải thưởng cùng với cha mình vào năm 1915, Bragg chỉ mới tròn 25 tuổi. Bragg không những là nhà khoa học trẻ tuổi nhất từng nhận giải Vật lí, Bragg còn là người trẻ tuổi nhất giành giải thưởng Nobel nói chung.Nhà khoa học lớn tuổi nhất đoạt giảiNhà khoa học lớn tuổi nhất giành giải thưởng Nobel Vật lí tính cho đến nay là Raymond Davis Jr. Ông đã 88 tuổi khi nhận giải thưởng vào năm 2002.Những người phụ nữ đoạt giải Vật lí
Có tổng cộng 183 cá nhân được trao giải thưởng Nobel Vật lí, nhưng chỉ có hai người là phụ nữ.
1903 – Marie Curie (bà còn nhận giải thưởng Nobel Hóa học năm 1911).
1963 – Maria Goepert-Mayer
Những nhà khoa học đoạt giải Nobel nhiều lần
John Bardeen là người duy nhất nhận giải thưởng Nobel Vật lí hai lần. Marie Curie được trao giải Nobel hai lần, một lần giải Vật lí và một lần giải Hóa học.Giải Nobel trao sau khi chết
Không có giải thưởng nào được trao sau khi chết đối với giải Nobel Vật lí. Từ năm 1974, Quy chế của Quỹ Nobel quy định rằng giải thưởng không thể trao sau khi đã chết, trừ khi cái chết xảy ra sau khi đã công bố giải Nobel. Trước năm 1974, chỉ hai lần giải Nobel được trao cho người đã khuất: Dag Hammarskjöld (Giải Nobel Hòa bình 1961) và Erik Axel Karlfeldt (Nobel Văn học 1931).
Những gia đình đoạt giải Vật lí
Vợ chồng:
Marie Curie và Pierre Curie được trao giải Nobel Vật lí năm 1903. Marie Curie được trao giải Nobel lần thứ hai vào năm 1911, lần này là nhận giải Nobel Hóa học.
Cha và con:
(Đều nhận giải Nobel Vật lí)
William Bragg và Lawrence Bragg, 1915
Niels Bohr, 1922 và Aage N. Bohr, 1975
Manne Siegbahn, 1924 và Kai M. Siegbahn, 1981
J. J. Thomson, 1906 và George Paget Thomson, 1937
Theo NobelPrize.org
[c]2.no[1]